Artikel geplaatst op 19 september 2014.
Waar komt goud vandaan?
Goud is vooral afkomstig uit de natuur. We kunnen het in theorie ook zelf produceren door middel van kernsplijting, maar dit is tot nu toe nog niet op grote schaal toegepast en lijkt op dit moment dan ook niet interessant.
In plaats daarvan maken we gebruik van grote goudmijnen, waarin we het goud in gesteente opzoeken. We vergruizen het gesteente en verzamelen het goud dat hierin zit. Het is echter geen efficiënte manier om goud te vinden, aangezien we een kleine 25 ton afval produceren, voor slechts 10 gram zuiver goud...
Waar vinden we het dan wel?
Goud vinden we vooral in de goudaders die er door de gesteenten lopen. Deze zitten steevast diep in de grond. We hakken het gesteente los om daarin vervolgens op zoek te gaan naar het goud. Daarnaast maken we gebruik van rivierbeddingen, die op plaatsen waar het water min of meer tot stilstand komt nog wel eens goud bevatten. De rivier scheurt het gesteente met de kracht van het water van een rots af, inclusief het goud dat erin zit. Zodra het water tot stilstand komt zakt het gesteente met goud naar de bodem, waardoor het daar mogelijk is om goud te vinden.
Het goud is ten derde afkomstig uit mineralen, al kunnen we daar op dit moment commercieel nog geen gebruik van maken. Goud is een spoorelement in deze mineralen, maar het winnen hiervan is nog niet rendabel genoeg. Dit heeft te maken met de vrij lage concentratie, net als met het gebrek aan goede methoden om het goud hier uit te kunnen winnen.
Hoe ontstaat goud?
Goud komt dus vooral voor in de natuur, maar hoe ontstaat dit dan precies? De aarde kunnen we het best zien als een grote ster, waar in het verleden een onvoorstelbare druk op is uitgeoefend. Onder deze enorme druk vindt er in sterren eigenlijk doorlopend een kernfusie plaats, waarbij verschillende elementen letterlijk tot elkaar worden samengesmolten, waardoor er een meer zwaar element ontstaat. In bijna alle gevallen is het waterstof (het lichtste element dat we kennen) dat onder heel hoge druk samensmelt tot een heliumkern, een zwaarder element. Het samensmelten van de elementen zorgt ervoor dat er bijvoorbeeld goud ontstaat. Hier is echter een enorme druk voor nodig, in combinatie met meer dan voldoende tijd.
Het zwaarste element dat we op deze manier zelf kunnen vormen is ijzer, al is dat nog lang niet zo zwaar als goud. Voor goud zijn er veel meer extreme omstandigheden nodig. Op het moment dat er een superster zou exploderen in een supernova (groter dan de zon) zou er een beperkte hoeveelheid goud ontstaan, als het gevolg van de kernfusie die er plaatsvindt. Wat dat betreft maakt de natuur op dit moment ook geen nieuw goud meer aan en hebben we te maken met een beperkte voorraad.
Waar komen we goud tegen?
Goud zit onder de grond, verscholen in de verschillende reserves. Een groot aantal landen heeft goud in de bodem zitten. China en de Verenigde Staten beschikken over de grootste voorraad, voor Australië en Rusland. Het is niet vreemd dat deze landen de boventoon voeren, aangezien zij ook het grootste oppervlakte land bezitten. Ook Zuid-Afrika, Peru en Indonesië kennen relatief veel goud en spelen daardoor een belangrijke rol in de goudwinning. Jaarlijks halen we ongeveer 2.500 ton goud uit de grond, al is de reserve sinds 1996 alleen maar verder toegenomen.
Ondergrondse reserve van goud neemt toe
Hoe kan dat? Dankzij nieuwe technologieën en nieuwe onderzoeken vinden we haast doorlopend nieuwe locaties waar we de mogelijkheid hebben om goud te delven. Daarnaast zorgen innovaties ervoor dat we goud dat we eerst niet konden delven, nu wel op een commercieel interessante wijze naar boven kunnen halen. Wat dat betreft neemt de voorraad goud op aarde niet meer toe, maar hebben we wel de beschikking over een steeds groter gedeelte van het goud dat in de aarde verstopt zit. In 2000 bestond de beschikbare goudvoorraad bijvoorbeeld uit 50.000 ton. Een goudproductie van 2.500 ton per jaar zou betekenen dat we in 2025 het laatste goud naar boven halen.
Dankzij de nieuwe ontdekkingen van goud en de innovaties om goud op een meer efficiënte wijze naar boven te halen zal dit echter niet het geval zijn. Dat neemt aan de andere kant niet weg dat het steeds meer energie kosten om goud te winnen en er meer afval over zal blijven. Op termijn zal de goudvoorraad waarschijnlijk af gaan nemen, waardoor dit edelmetaal meer schaars wordt. Indien we er niet in slagen zelf op grote schaal goud te maken zal dit de prijs van het goud waarschijnlijk flink opdrijven.